نسبت تسویه شوندگی (Solvency Ratio) چیست؟+ انواع Solvency

توان یک شرکت برای پرداخت بدهی‌های بلندمدت یکی از معیارهای مهم در ارزیابی سلامت مالی یک شرکت به‌شمار می‌رود. به وسیله نسبت های پرداخت می‌توان میزان پایداری مالی شرکت را در بلندمدت نشان داد. این نسبت‌ها مشخص می‌کنند که یک شرکت تا چه اندازه می‌تواند بدهی‌های خود را با استفاده از منابع داخلی مثل دارایی‌ها و جریان نقدی تامین کند. تحلیلگران، وام‌دهندگان و سرمایه‌گذاران با بررسی این نسبت‌ها، تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تری انجام می‌دهند. در این متن، نسبت‌های تسویه شوندگی به زبان ساده توضیح داده خواهد شد.

نسبت تسویه شوندگی (Solvency Ratio) چیست؟

نسبت توان پرداخت یا تسویه شوندگی (Solvency Ratio) عددی است که نشان می‌دهد یک شرکت چقدر توانایی پرداخت بدهی‌های بلند‌مدت را دارد. این نسبت محاسبه می‌کند که آیا شرکت در آینده می‌تواند وام‌هایی که گرفته را با پولی که به دست می‌آورد باز پس دهد یا خیر. اگر این عدد مثبت نباشد، یعنی شرکت ممکن است نتواند بدهی‌هایش را پرداخت کند و دچار مشکل شود.

از این نسبت بانک‌ها یا سازمان هایی که می‌خواهند به شرکت پول قرض بدهند استفاده می‌کنند تا میزان اعتبار شرکت را بفهمند و به ما کمک می‌کنند تا بفهمیم میزان اعتبار یک شرکت در بلند مدت به چه صورت است.

نسبت تسویه شوندگی چگونه کار می‌کند؟

وقتی بخواهیم متوجه شویم که یک شرکت در آینده هم می‌تواند به کارش ادامه بدهد یا خیر، یکی از روش‌ها بررسی نسبت تسویه شوندگی است؛ برای محاسبه این نسبت، به جای سود خالص، از پول واقعی که وارد حساب شرکت می‌‎شود (جریان نقدی) استفاده می‌شود.

چون گاهی شرکت‌ها روی کاغذ سود زیادی دارند ولی پول نقد در حساب ندارند. علاوه بر این، این نسبت به همه‌ی بدهی‌های شرکت نگاه می‌کند، نه فقط بدهی‌هایی که باید در کوتاه مدت پرداخت شوند.

انواع نسبت‌های تسویه شوندگی

انواع مختلفی از نسبت‌های تسویه شوندگی وجود دارد، که این نسبت ها شامل:

1. نسبت پوشش بهره (Interest Coverage Ratio)
2. نسبت بدهی به دارایی (Debt-to-Assets Ratio)
3. نسبت حقوق صاحبان سهام (Equity Ratio)
4. نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (Debt-to-Equity Ratio یا D/E)

در ادامه به بررسی کامل این نسبت‌ها خواهیم پرداخت:

نسبت پوشش بهره (Interest Coverage Ratio)

نسبت پوششی بهره (ICR) نشان می‌دهد شرکت چقدر می‌تواند از درآمدش را برای پرداخت سود وام‌ها استفاده کند. برای محاسبه آن از فرمول زیر استفاده می‌شود:

نسبت پوشش بهره = درآمد قبل از بهره و مالیات ÷ هزینه بهره

مثال: فرض کنید شرکت ۵۰۰ میلیون تومان درآمد قبل از مالیات و بهره دارد و باید ۱۰۰ میلیون تومان سود وام بپردازد. نسبت می‌شود:

۵۰۰ ÷ ۱۰۰ = ۵

یعنی شرکت ۵ برابر مقدار لازم پول دارد تا سود وامش را بدهد. هرچه این عدد بیشتر باشد بهتر است و اگر این عدد به زیر ۱.۵ برسد، شرکت ممکن است نتواند سود وام‌هایش را بدهد.

نسبت بدهی به دارایی (Debt-to-Assets Ratio)

نسبت بدهی (D/A) نشان می‌دهد چه مقدار از دارایی‌های شرکت با قرض (بدهی) خریداری شده‌اند. که فرمول آن به این صورت می باشد:

نسبت بدهی به دارایی = کل بدهی ÷ کل دارایی

مثال: اگر شرکت ۳۰۰ میلیون بدهی و ۶۰۰ میلیون دارایی دارد، نسبت می‌شود:

۳۰۰ ÷ ۶۰۰ = ۰.۵

یعنی نصف دارایی‌های شرکت از راه وام یا بدهی تهیه شده‌اند و اگر این عدد از ۱ بیشتر شود یعنی شرکت بیشتر دارایی‌هایش را با قرض خریده و ممکن است دچار مشکل شود.

نسبت حقوق صاحبان سهام (Equity Ratio)

نسبت حقوق صاحبان سهام نشان می‌دهد چه مقدار از دارایی‌های شرکت با پول صاحبان سهام (یعنی سرمایه واقعی) خریداری شده است.فرمول این نسبت به این صورت است:

نسبت حقوق صاحبان سهام = کل حقوق صاحبان سهام ÷ کل دارایی‌ها

مثال: اگر شرکت ۴۰۰ میلیون تومان حقوق صاحبان سهام و ۸۰۰ میلیون دارایی دارد، نسبت می‌شود:

۴۰۰ ÷ ۸۰۰ = ۰.۵

یعنی نیمی از دارایی‌ها با سرمایه واقعی خریده شده‌اند و هرچه این عدد بزرگ‌تر باشد بهتر است.

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (Debt-to-Equity Ratio یا D/E)

نسبت بدهی به حقوق سهام (D/E) نشان می‌دهد شرکت چقدر از پولی که برای کارش استفاده می‌کند از طریق قرض بوده و چه مقدار از آن از پول سرمایه‌گذاران تامین شده است. فرمول این نسبت به این صورت است:

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام = کل بدهی ÷ کل حقوق صاحبان سهام

مثال: اگر شرکت ۲۰۰ میلیون بدهی و ۱۰۰ میلیون حقوق صاحبان سهام داشته باشد، نسبت می‌شود:

۲۰۰ ÷ ۱۰۰ = ۲

یعنی شرکت دو برابر سرمایه خودش، قرض گرفته است و اگر این عدد خیلی بالا باشد، یعنی شرکت بیش از حد به قرض وابسته است و ممکن است در آینده نتواند بدهی‌هایش را پس بدهد.

تفاوت نسبت تسویه شوندگی با نسبت نقدینگی

نسبت نقدینگی نشان می‌دهد که آیا شرکت توانایی پرداخت بدهی‌هایی زودتر از موعد را دارد یا نداردT ولی نسبت تسویه شوندگی نگاه بلندمدت دارد. نسبت نقدینگی فقط به دارایی‌هایی نگاه می‌کند که سریع می‌شود به پول نقد تبدیلشان کرد، مثل پول نقد یا سهام قابل فروش. اما نسبت تسویه شوندگی همه چیز را در نظر می‌گیرد، حتی وام‌های بلندمدت.

برای مثال اگر کسی بخواهد بداند آیا شرکتی تا سال بعد می‌تواند بدهی‌هایش را بدهد، باید نسبت نقدینگی را نگاه کند، ولی اگر بخواهد بفهمد شرکت در آینده‌ی دور هم پایدار می‌ماند، باید به نسبت تسویه شوندگی توجه کند.

مطالعه بیشتر: شورای حاکمیت بانک مرکزی اروپا چیست؟

محدودیت‌های نسبت تسویه شوندگی

گاهی شرکت بدهی زیادی ندارد ولی حساب‌های پرداخت‌نشده زیادی دارد یا سرمایه اش را درست مدیریت نمی‌کند، در این شرایط نسبت تسویه شوندگی عدد خوبی نشان می‌دهد ولی واقعیت چیز دیگری است. به همین دلیل فقط با یک نسبت نمی توان فهمید که آیا وضعیت مالی شرکت خوب است و باید چند تا نسبت مختلف را با هم در نظر گرفت و با شرکت‌های دیگر مقایسه کرد.

مثال شرکت آمازون

یکی از مثال هایی را که می‌توان در این باره مورد بررسی قرار داد، شرکت آمازون است که در پایان سال ۲۰۲۴، این شرکت ۶۲۴.۹ میلیارد دلار دارایی داشت که میزان بدهی‌اش ۳۳۸.۹ میلیارد دلار و حقوق صاحبان سهام آن ۲۸۶ میلیارد دلار بود.

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام:

۳۳۸.۹ ÷ ۲۸۶ = ۱.۱۸

جالب است که این نسبت در سال قبلش، ۱.۶۱ بود. یعنی شرکت وضعیت مالی‌اش را بهتر کرده، چون نسبت بدهی‌اش کمتر شده.

نسبت بدهی به دارایی:

۳۳۸.۹ ÷ ۶۲۵ = ۰.۵۴

در سال قبل این عدد ۰.۶۲ بود و این یعنی الان فقط ۵۴٪ دارایی‌های شرکت با بدهی تهیه شده. در حالی که سال قبل ۶۲٪ بود.

خلاصه مقاله نسبت تسویه شوندگی

نسبت‌های تسویه شوندگی کمک می‌کنند تا بتوانیم متوجه شویم که آیا شرکت توانایی ادامه در بلند مدت را دارد، همچنین این نسبت‌ها می‌گویند آیا شرکت می‌تواند بدهی‌های بلندمدت خود را به خوبی مدیریت کند. وقتی این نسبت‌ها عددهای خوبی را نشان دهند، یعنی شرکت از نظر مالی قوی است. اما برای تصمیم‌گیری درست باید این نسبت‌ها را با دقت، در کنار اطلاعات دیگر و نسبت‌های دیگر، بررسی کنیم.