سیف بروکر
عملیات بازار باز (OMO) چیست؟ + عملیات بازار باز به زبان ساده

عملیات بازار باز (OMO) چیست؟ + عملیات بازار باز به زبان ساده

نویسنده:

سیف بروکر
سیف بروکر
۱۴۰۴/۲/۱۰

در هر کشوری بانک مرکزی وظیفه حفاظت از اقتصاد آن کشور را دارد تا شرایط اقتصادی جامعه را به بهترین حالت برساند. یکی از روش هایی که بانک مرکزی آمریکا یعنی فدرال رزرو برای این کار استفاده می‌کند، عملیات بازار باز نام دارد. این عملیات کمک می‌کند تا مقدار پول در گردش کنترل شود و بتوان جلوی تورم یا رکود گرفته شود. در ادامه این مقاله به بررسی کامل عملیات بازار باز (OMO) یا همان Open Market Operations می‌پردازیم.

عملیات بازار باز (OMO) چیست؟

عملیات بازار باز (Open Market Operation یا OMO) اصطلاحی است که به خرید و فروش اوراق بهادار در بازار آزاد توسط فدرال رزرو (بانک مرکزی ایالات متحده) گفته می‌شود. فدرال رزرو عملیات بازار باز را برای تنظیم عرضه پولی که به‌عنوان ذخیره در بانک‌های ایالات متحده نگهداری می‌شود، انجام می‌دهد و با خرید اوراق خزانه، عرضه پول را افزایش می‌دهد و با فروش آن‌ها، عرضه پول را کاهش می‌دهد تا با این روش بتواند نرخ بهره را تعیین کند.

عملیات بازار باز چگونه کار میکند
عملیات بازار باز با خرید یا فروش اوراق بهادار توسط بانک مرکزی، نقدینگی را افزایش یا کاهش می‌دهد.

عملیات بازار باز با خرید و فروش اوراق توسط بانک مرکزی، نقدینگی را تنظیم و هدف آن کنترل تورم و رشد اقتصادی است.

نرخ بهره فدرال چیست؟

نرخ بهره فدرال، نرخی است که بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) تعیین می‌کند تا این نرخ نشان دهد که بانک‌ها برای قرض گرفتن پول از یکدیگر در مدت زمان خیلی کوتاه (معمولا یک شب) چه مقدار سود باید پرداخت کنند. بانک‌ها گاهی پول اضافه‌ای دارند که نیاز ندارند و آن را به بانک‌هایی که به پول نیاز دارند قرض می‌دهند حالا نرخ بهره فدرال مشخص می‌کند که سود این وام‌ها چقدر باشد و وقتی این نرخ بالا یا پایین می‌رود، روی قیمت وام‌ها و میزان پولی که مردم خرج می‌کنند هم تا ثیر می‌گذارد.

انواع عملیات بازار باز

عملیات بازار باز به دو نوع تقسیم می‌شود: عملیات بازار باز دائمی و عملیات بازار باز موقتی، در ادامه به بررسی بیشتر موارد گفته شده خواهیم پرداخت:

عملیات بازار باز دائمی (Permanent Open Market Operations)

عملیات بازار باز دائمی یعنی فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) گاهی تصمیم می‌گیرد اوراق بهادار (مثل اوراق قرضه دولتی) را به‌صورت همیشگی بخرد یا بفروشد. اگر فدرال رزرو این اوراق را بخرد، پول وارد سیستم بانکی می‌شود و کمک می‌کند تا وام گرفتن راحت‌تر شود. اگر این اوراق را بفروشد، پول از سیستم خارج می‌شود و باعث می‌شود وام گرفتن سخت‌تر شود.

عملیات بازار باز موقتی (Temporary Open Market Operations)

عملیات بازار باز موقتی یعنی گاهی فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) فقط برای مدت کوتاهی نیاز دارد که به سیستم بانکی پول بدهد یا پول از آن بگیرد. این عملیات برای حل مشکلاتی استفاده می‌شود که فقط موقتی هستند؛ یعنی ممکن است فقط چند روز یا چند هفته طول بکشند. در این عملیات، فدرال رزرو به‌طور موقت اوراق بهادار می‌خرد یا می‌فروشد، ولی با این شرط که بعدا آن‌ها را پس بدهد یا پس بگیرد. این کار به دو روش انجام می‌شود:

  1. ریپو (Repo): فدرال رزرو اوراق را می‌خرد، ولی قول می‌دهد که آن‌ها را به زودی پس بدهد.
  2. ریپو معکوس (Reverse Repo): فدرال رزرو اوراق را می‌فروشد، ولی قول می‌دهد که بعدا دوباره آن‌ها را بخرد.

این کار کمک می‌کند که بانک‌ها برای زمان کوتاه پول بیشتری داشته باشند یا پول اضافی را به‌طور موقت از دست بدهند تا شرایط بازار پایدار بماند. فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) با سیاست پولی خودش تصمیم می‌گیرد که چقدر پول باید در اقتصاد باشد، این سیاست می‌تواند انبساطی یا انقباضی باشد.

سیاست انبساطی:

فدرال رزرو از سیاست انبساطی زمانی استفاده می‌کند که بخواهد به اقتصاد کمک کند تا رشد کند و مردم بیشتر خرج کنند.

انواع سیاست‌های پولی
انواع سیاست‌های پولی شامل سیاست پولی انبساطی برای افزایش رشد و انقباضی برای کنترل تورم است.

در این حالت فدرال رزرو اوراق دولتی می‌خرد و در ازای آن پول نقد وارد بانک‌ها می‌کند، حالا چون بانک‌ها پول بیشتری دارند، می‌توانند راحت‌تر وام بدهند که این باعث می‌شود:

  • وام گرفتن آسان‌تر شود
  • نرخ بهره (سود وام) پایین بیاید
  • مردم بیشتر وام بگیرند و خرید کنند
  • کسب‌وکارها رشد کنند

سیاست انقباضی:

فدرال رزرو از سیاست انقباضی در زمان تورم استفاده می‌کند تا اوراق دولتی بفروشد و در عوض، پول را از بانک‌ها جمع کند حالا وقتی پول در بانک‌ها کمتر شود، چنین اتفاقاتی می افتد:

  • وام گرفتن سخت‌تر می‌شود
  • نرخ بهره بالا می‌رود
  • مردم کمتر وام می‌گیرند و کمتر خرج می‌کنند
  • رشد اقتصادی کندتر می‌شود

مزایای عملیات بازار باز

عملیات بازار باز یکی از روشهای مهم بانک مرکزی است که با استفاده از آن بانک مرکزی می‌تواند بدون دخالت مستقیم در اقتصاد، شرایط پولی کشور را کنترل کند و به رشد یا آرام کردن اقتصاد کمک کند. در ادامه به بررسی مزایای این روش می پردازیم:

  1. کنترل غیر مستقیم اقتصاد: فدرال رزرو به جای اینکه مستقیم وارد بازار شود، با خرید و فروش اوراق دولتی، بر مقدار پول در دسترس بانک‌ها و مردم تأثیر می‌گذارد.
  2. جلوگیری از تورم یا کاهش قیمت: با تنظیم مقدار پول در اقتصاد، بانک مرکزی کمک می‌کند قیمت‌ها خیلی بالا یا خیلی پایین نروند.
  3. تغییر هزینه وام‌گیری (نرخ بهره): به جای گذاشتن قانون‌های سخت، بانک مرکزی با کم یا زیاد کردن نرخ بهره، وام گرفتن را آسان‌تر یا سخت‌تر می‌کند.
  4. متعادل کردن چرخه‌های اقتصادی: اگر اقتصاد ضعیف باشد، بانک مرکزی نرخ بهره را پایین می‌ آورد تا مردم و شرکت‌ها بیشتر خرج کنند.
  5. کاهش اثر شوک‌های اقتصادی: در زمان‌های سخت یا غیرعادی، این روش به بانک مرکزی کمک می‌کند تا وضعیت را سریع‌تر کنترل کند و جلوی بحران را بگیرد.
  6. تاثیر بر اشتغال: وقتی نرخ بهره پایین می‌آید، وام گرفتن برای کسب‌وکارها آسان‌تر می‌شود پس راحت‌تر می‌توانند کارشان را گسترش دهند و افراد بیشتری را استخدام کنند.

نمونه‌ای از عملیات بازار باز

در سال ۲۰۱۹، فدرال رزرو از عملیات موقتی برای حفظ سطح سالمی از ذخایر بانکی در دوران افزایش ناگهانی بدهی‌های غیرذخیره‌ای استفاده کرد و به کاهش ریسک فشار در بازار پولی کمک نمود. همچنین در واکنش به بحران کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰، از ریپوها برای کاهش استرس مالی و اطمینان از اینکه بانک‌ها ذخایر کافی دارند، بهره برد. ریپوها همچنین عملکرد روان بازارهای تامین مالی کوتاه‌مدت دلاری را کاهش می‌دهند.

تسهیل کمی یا Quantitative Easing چیست؟

در تسهیل کمی فدرال رزرو مقدار زیادی اوراق بهادار می‌خرد تا پول بیشتری وارد سیستم بانکی شود و بانک ها راحت تر وام بدهند.

qe چیست
Quantitative Easing یا سیاست تسهیل مقداری، تزریق پول به اقتصاد از طریق خرید دارایی‌ها توسط بانک مرکزی است.

تسهیل کمی یک روش ویژه و غیرعادی است، مخصوص زمانی که فدرال رزرو از روش‌های معمولی مثل پایین آوردن نرخ بهره استفاده کرده ولی هنوز اقتصاد ضعیف است و مردم و شرکت‌ها به اندازه کافی وام نمی‌گیرند یا خرج نمی‌کنند و بیشتر از آن نمی توان نرخ بهره را پایین آورد.

چرا فدرال رزرو عملیات بازار باز انجام می‌دهد؟

فدرال رزرو از عملیات بازار باز برای حرکت دادن نرخ بهره فدرال و تاثیر گذاری بر سایر نرخ‌های بهره استفاده می‌کند تا باعث تحریک یا کند شدن اقتصاد شود. فدرال رزرو با خرید اوراق خزانه (معمولا) می‌تواند عرضه پول را افزایش داده، نرخ بهره فدرال را کاهش دهد و همچنین با فروش اوراق می‌تواند نرخ بهره را افزایش دهد و پول را از چرخه خارج کند.

خلاصه مقاله OMO در فارکس

در عملیات بازار باز، فدرال رزرو با خرید یا فروش اوراق بهادار در بازار آزاد نرخ‌های بهره را بالا یا پایین می‌برد. این عملیات یکی از روش هایی است که فدرال رزرو برای تحریک یا کند کردن فعالیت اقتصادی کشور در اختیار دارد. با اجرای این عملیات، فدرال رزرو می‌تواند نقدینگی را به سیستم پولی تزریق یا از آن خارج کند. عملیات بازار باز می‌تواند دائمی یا موقتی باشد. نوع دائمی شامل خرید یا فروش قطعی اوراق بهادار است. عملیات موقتی شامل خرید یا فروش با توافق بازگشت معامله در آینده نزدیک می‌باشد.

ثبت امتیاز مطلب

امتیاز خود به این مطلب را ثبت کنید

01234
25 / 5.0

دیدگاه کاربران

دیدگاه شما بعد از تایید در سایت نمایش داده خواهد شد



نظرات حاوی الفاظ رکیک، توهین، شماره تلفن و موبایل، آدرس ایمیل، عقاید سیاسی، نام بردن از مسئولین و امثالهم تایید نمیشود.

ارزیابی

هنوز کسی نظری ثبت نکرده!